dr inż. Tomasz Bury (pracownik dydaktyczny Politechniki Śląskiej)
Początki nauczania z zakresu energetyki jądrowej sięgają okresu uruchomienia pierwszego jądrowego reaktora badawczego EWA w ośrodku badań jądrowych w Świerku (1958 rok). W latach 1957-1994 specjalności związane z energetyką jądrową prowadzone były przez 5 uczelni technicznych w kraju: AGH w Krakowie oraz Politechniki: Gdańską, Łódzką, Śląską i Warszawską. Studia te prowadzone były w formie kursów stacjonarnych oraz podyplomowych. Kształcenie specjalistów w tym zakresie zostało praktycznie zaniechane po rezygnacji z kontynuacji budowy elektrowni jądrowej w Żarnowcu. Wybrane przedmioty związane z energetyką jądrową były wykładane w dalszym ciągu dla studentów kierunków mechaniczno-energetycznych, najczęściej jako przedmioty fakultatywne.

Reaktywacja kształcenia w kierunku energetyki jądrowej nastąpiła niemal natychmiast po ogłoszeniu planu wprowadzenia energetyki jądrowej do polskiego sektora energetycznego w 2009 roku. Uczelnie techniczne, i nie tylko – również uniwersytety, na bazie doświadczeń własnych oraz aktualnych wytycznych i trendów zaczęły układać plany kształcenia kadr dla energetyki jądrowej. Elementem kształcenia tych kadr jest również szkolenie edukatorów, czyli pracowników uczelni, którzy mają nauczać przedmiotów związanych z energetyką jądrową. Program szkolenia jest prowadzony we współpracy z Francją.

Obecna oferta edukacyjna zapewnia możliwości kształcenia w zakresie zarówno energetyki jądrowej, jak i nieenergetycznego wykorzystania techniki jądrowej. W niektórych ośrodkach istnieją również możliwości realizacji części programu studiów za granicą, np. Politechniki Warszawska i Śląska współpracują w tym zakresie m.in. z KTH w Sztokholmie, gdzie studenci mogą realizować część programu studiów magisterskich oraz prace dyplomowe.

Wspominane oferty należy jednak skonfrontować z zainteresowaniem studentów kształceniem w kierunku energetyki jądrowej. Początkowo zainteresowanie to nie było duże, ale obecnie można już obserwować jego wzrost. W okresie początkowym przejawiało się ono głównie w realizacji projektów inżynierskich i prac magisterskich związanych tematycznie z zagadnieniami energetyki jądrowej. Ich liczba systematycznie rośnie, a jednocześnie coraz więcej osób w swoich planach studiów wybiera przedmioty „jądrowe”. Pojawiło się również zainteresowanie odbyciem praktyk zawodowych w jądrowych ośrodkach badawczych oraz elektrowniach jądrowych.

Podjęcie kształcenia w kierunku „jądrowym” nie oznacza wyłącznie pracy w elektrowni jądrowej czy innych zakładach związanych z jądrowym cyklem paliwowym. Równie istotne jest zapewnienie kadr dla dozoru jądrowego (w naszym przypadku Państwowa Agencja Atomistyki) oraz ośrodków badawczo-rozwojowych (np. Narodowe Centrum Badań Jądrowych) czy naukowych (uczelnie, oddziały PAN). Studia na specjalnościach związanych z energetyką jądrową są wymagające, ale też często postrzegane jako prestiżowe. Pewną motywacją do ich podjęcia są możliwości staży i praktyk w zakładach związanych z przemysłem jądrowym, zarówno w kraju, jak i za granicą. Najlepsi absolwenci takich kierunków mają szansę na nagrody za realizację swoich prac dyplomowych, np. w ogólnopolskim konkursie organizowanym od wielu lat przez Polskie Towarzystwo Nukleoniczne.

Warto również dodać, że energetyka jest gałęzią przemysłu, która umożliwia rozwój innych branż, np. nowych technologii. Dziedzina ta będzie zawsze potrzebna, aby zapewnić poszczególnym gałęziom gospodarki oraz obywatelom wystarczającą ilość energii elektrycznej.

Ponadto studiowanie na wspomnianych kierunkach nie tylko pozwoli na kontakt z nowoczesnymi, innowacyjnymi technologiami, ale pozwoli także spojrzeć na wiele zagadnień z szerszej perspektywy np. mało kto ma świadomość jakie problemy i zagadnienia niesie za sobą dostarczenie energii elektrycznej do odbiorcy. Każdy z nas ma „napięcie w gniazdku”, niewielu wie w jaki sposób „ono się tam znajduje”. W trakcie studiów odkrywamy problem, poznajemy jego wagę, a przede wszystkim - odnajdujemy możliwości rozwoju dziedziny. Bo energia elektryczna nie jest banalna,a daje wielkie możliwości, o których nie dowiesz się po prostu "wkładając wtyczkę do gniazdka"...
***
Według najnowszego rankingu Work Service energetyka jądrowa jest jedną z 15 branż, w których dzisiejsi maturzyści będą mieli największe szanse na znalezienie pracy. Rośnie także zainteresowanie studentów tą dziedziną kształcenia. Jak podaje Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego energetyka jądrowa znalazła się na 23 miejscu wśród najbardziej obleganych kierunków w mijającym roku akademickim – aplikacje rekrutacyjne złożyło aż 11 tys. osób.

W chwili obecnej możliwości kształcenia w zakresie energetyki jądrowej oferują, między innymi, następujące ośrodki:

• Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie – Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej, kierunek: fizyka techniczna; specjalność: fizyka jądrowa; Wydział Energetyki, kierunek: energetyka; specjalność: energetyka jądrowa.
• Politechnika Gdańska - Międzywydziałowe studia na kierunku energetyka (Wydziały: Oceanotechnika i Okrętownictwo, Mechanika i Elektrotechnika i Automatyka).
• Politechnika Krakowska - Wydział Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej, kierunek: energetyka.
• Politechnika Łódzka - Wydział Mechaniczny, kierunek: energetyka.
• Politechnika Poznańska - Wydziały: Elektryczny, Technologii Chemicznej, Budownictwa Lądowego, Fizyki Technicznej, kierunek: energetyka; specjalność: energetyka jądrowa.
• Politechnika Śląska - Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki, kierunek: mechanika i budowa maszyn, specjalność: inżynieria jądrowa; kierunek: energetyka, specjalność: energetyka jądrowa; Wydział Elektryczny, kierunek: elektrotechnika, specjalność: elektroenergetyka.
• Politechnika Warszawska - Wydział Mechaniczny, Energetyki i Lotnictwa, kierunek: energetyka jądrowa.
• Politechnika Wrocławska - Wydział Mechaniczno-Energetyczny, kierunek: energetyka, specjalność: energetyka cieplnai jądrowa.
• Konsorcjum „Kadry dla Energetyki Jądrowej i Technologii Jądrowej w Przemyśle i Medycynie (UMCS, Politechnika Wrocławska, Uniwersytet Warszawski) – Politechnika Wrocławska: Wydział Mechaniczno-Energetyczny, kierunek: energetyka; specjalność: Budowa i Eksploatacja Systemów Energetycznych; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie: Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki, specjalizacja: bezpieczeństwo jądrowe i ochrona radiologiczna;Uniwersytet Warszawski Wydziały Chemii i Fizyki, makrokierunek: Energetyka i Chemia Jądrowa.